Araçlarda marş sırasında motora ilk hareketi veren marş motorunu ve alıcıları besleyen güç kaynağı olan akünün şarj durumu, bitip bitmediğini gösterir. Bir aküden en fazla akım (50-150 amper), marş sırasında çekilir, bu sebeple bir akü zayıfladığında bunun belirtisini ilk olarak aracı çalıştırırken verecektir. Akünün şarj durumu ve kapasite kontrolleri basitten karmaşığa doğru şu şekilde yapılır.
*Akü voltajının ölçülmesi
*Akü voltajının ölçülmesi
*Akü Üzerindeki şarj göstergesine bakılarak
*Marş sırasında farların gözlemlenmesiyle
*Marş sırasında akü gerilimi ölçülerek
*Elektrikli alıcılar açılarak akü geriliminin ölçülmesi
*Dijital akü şarj test cihazı ile
*Hidrometre ile akü elektrolit yoğunluğu ölçülerek
*Akü Kapasite Cihazıyla (Yükleme Yaparak)
Akünün şarjının azalması durumunda, marş sırasında motor ya hiç dönmeyecek ve çalışmayacak (marş basmayacak) ya da motor zor dönerek çalışacaktır. Bu durum akünün bittiğinin anlaşılmasında son belirtilerdir, akü bu durumda ya şarj edilmeli ya saf su eklenmeli ya da yenisiyle değiştirilmelidir.
Yukarıdaki yöntemler kullanılarak akünün şarj durumu kontrol edildiğinde, akünün şarjı-kapasitesi düşük çıkıyorsa; saf su eklemek, şarj cihazına bağlayarak aküyü şarj etmek veya yenisiyle değiştirmek yöntemlerinden biri uygulanır. Eğer akü yeni alınmış, sağlamlığı bilinen bir aküyse, örneğin 1-2 yıllık aküyse, buna rağmen düşük şarj çıkıyorsa, bu durumda aracın şarj sisteminde(alternatörde) bir arıza var demektir.
Akünün sağlamlığı (sağlığı) ve şarj durumunun kontrol edilmesinde ilk ve en basit yapılacak işlem akünün şarj göstergesine bakmaktır.
(Bkz: Akü Nedir?)
Akü Voltajının Ölçülmesi
Bir aküde yapılabilecek ilk ve en basit kontrol, bir voltmetre ile akünün geriliminin (voltajının) ölçülmesidir. Bunu yaparken araç çalışmıyor ve kontak kapalı durumda olmalıdır. Akü voltaj ölçümünde okunan değer 12-13 volt arasında olmalıdır, ideal voltaj 12,5 volt ile 12,9 volt arası bir değerdir. Akü voltajı 12 volttan daha düşükse, akü ömrünü tamamlamış ve şarj tutmuyor veya akü yeterince şarj edilmiyor (şarj sistemi-alternatör) arızası var demektir. Alternatörün şarj etmemesi durumunda, gösterge panelinde şarj ikaz lambasının yanacağı unutulmamalıdır.
Akü Üzerindeki Şarj Göstergesinin Kontrol Edilmesi
Akülerin üst kısmında küçük yuvarlak bir mercek bulunmaktadır. Bu kısımdan içeri bakıldığında üç farklı renk görülebilir: Yeşil, Siyah, Beyaz (sarı) renkler. Akü göstergesi yeşil renkteyse akünün şarjı iyi durumdadır. Gösterge siyah görünüyorsa, akünün şarj edilmesi gerekir. Gösterge sarı-beyaz renkliyse aküye saf su ilave edilir. Bu açıklamalarla beraber, bu yöntemin çok sağlıklı ve doğru sonuçlar verdiği söylenemez. Gerçekte göstergesinde yeşil renk görülen akünün, bitik ve şarjsız olduğuna sıkça rastlanılmaktadır. Bu sebeple bu yönteme çok güvenilmemesi gerekir.
Marş Sırasında Farların Gözlemlenmesiyle
Basit ve herkesin yapabileceği bu yöntemde, aracın farları açılır ve marş yapılır. Marş sırasında farların aydınlatma gücünün çok az azalması, çok az göz kırpması normaldir; bu durum akünün sağlam ve şarjlı olduğunu gösterir. Eğer marş sırasında farlar çok fazla sönüyorsa, gidip geliyorsa, akü zayıflamış ve şarj durumu azalmış demektir. Bu durumda aküyü şarj etmek veya değiştirmek gerekebilir.
Marş Sırasında Akü Gerilimi Ölçülerek (Araç Üzerinde Yükleme Yapılarak)
Marş sırasındaki akü geriliminin ölçülmesi ve volt düşmesinin değerlendirilmesi esasına dayanır. Bu test sırasında motora marş yaptırılmalı fakat motorun çalışmaması gerekir, böylece ölçüm yapabilecek kadar zaman sağlanmış olmalı. Motorun çalışmasını önlemek amacıyla ateşleme sistemi veya yakıt sisteminin rölelerinden biri çıkartılabilir.
Bir kişi akü kutup başlarına voltmetreyi bağlayarak ölçüm yapar, değer 12 volttan büyük olmalı. Diğer kişi ise kontak anahtarını çevirerek marş yapar. Marş esnasında akü gerilimindeki düşüş voltmetreden okunur. Gerilim 10 voltun altına düşmemelidir, 10 voltun altına düşüyorsa, akü kapasitesi düşük demektir. Bu test 20-30 saniyeden uzun yapılmamalıdır.
Elektrikli Alıcılar Açılarak Akü Geriliminin Ölçülmesi
Oldukça basit bir yöntemdir. Motor bir süre çalışmış olmalıdır ve motor stop edildikten sonra 20 dakikayı geçmemiş olmalıdır. Motor stop edilir. Kontak anahtarı açılır (On) konumuna getirilir. Araçtaki tüm elektrikle çalışan donanımlar çalışıtırılır: farlar, iç aydınlatma, kalorifer fanı son kademede, arka cam buğu çözme açık. 60 saniye bu şekilde beklenir. Daha sonra kontak kapatılır, tüm elektrikli donanımlar kapatılır. Akü kutup başlarından voltmetre ile gerilim (voltaj) ölçümü yapılır. Bu değer 12,5 ile 11,9 volt arasında olmalıdır. Eğer daha düşük voltaj ölçülürse, akünün şarj edilmesi gerekir.
Dijital Akü Şarjı Test Cihazıyla Akü Şarjının Kontrol Edilmesi
Yeni nesil pratik akü şarj kontrol cihazlarıyla aküler test edilebilir. Bu cihazlar akünün voltajını ölçer, şarj durumunu ve akünün sağlamlığını (sağlığını) raporlar. Test sonucunu rulo kağıt ile çıktı olarak verir. Bu akü test cihazı şu şekilde kullanılır:
*Cihazın siyah ve kırmızı renkli maşalı kabloları vardır, siyah eksi kutba, kırmızı ise artı kutba sıkıca tutturulur.
*Cihaz aküye bağlandığında, ekranında akü gerilimi (voltajı) okunur, bu değer 12,5 volt ve üzerinde olmalıdır.
*Sağ – sol ve enter (giriş) tuşları kullanılarak cihaz menüsünde ilerlenir.
*Akü tipi seçilir. Klasik asit-kurşun aküler için, regular liqued tip akü seçilir.
*Akünün standartı seçilir. Bunlar EN – SAE-DIN vb olabilir. Akünün etiketine bakılarak seçim yapılır.
*Akünün maksimum kapasitesi girilir. Bu değer akü etiketinden okunur. Örneğin 380, 450, 480 amper vb.
*Cihaz aküyü test edecektir ve 3 farklı sonuçtan birini verecektir.
-Bad Replace (Kötü – Değiştir) : Akünün kötü durumda olduğunu ve değiştirilmesi gerektiğini belirtir.
-Good Pass (İyi – Geçer): Akünün iyi durumda olduğunu ve testten geçtiğini belirtir.
-Good Recharge (iyi – Şarj Et): Akü iyi durumda fakat şarjı düşük, bu durumda akü şarj edilmelidir.
*Son olarak test sonucu print ile yazdırılıp çıktı alınabilir.
(Bkz: Tüm Arızalar)
Yorumlar
Yorum Gönder