Elektrik akımı, negatif kutuptan pozitif kutba doğru gerçekleşen elektron hareketidir. Motorlu araçlarda binek ve hafif ticari araçlarda elektrik gerilimi (akü gerilimi) 12 volt’tur. Ticari araçlarda (otobüs, kamyon, tır) ise elektrik gerilimi 24 volt’tur.
Oto Elektrik Sistemlerinde Aşağıdaki Temel Konular Bulunur:
*Temel Oto Elektrik Bilgisi (Bu konu)
*Aydınlatma Sistemi
*Elektrik Tesisatı
*Marş Sistemi
Motorlu araçlarda kullanılan elektrik gerilimi türü “Doğru Akım”dır (DC: Direct Current). Alternatörde elektrik üretimi sırasında “Alternatif Akım” (AC) üretilse de, bu, diyotlarla doğru akıma çevrildikten sonra kullanılır.
Doğru Akım (DC): Yönü ve şiddeti zamana bağlı olarak değişmeyen elektrik akımına doğru akım (DC) denir. Otomotivde doğru akım kullanılır, akü bir doğru akım kaynağıdır.
Alternatif Akım (AC): Yönü ve şiddeti zamana bağlı olarak değişen elektrik akımına alternatif akım (AC) denir. Evlerdeki şebekede 220 volt alternatif akım kullanılır.
Motorlu araçların elektrik kaynağı akülerdir. Aküler; motor çalışmıyorken, elektrikle çalışan donanımların elektrik ihtiyacı karşılar, örneğin: kapı kilitleri, müzik sistemi, iç aydınlatma vb. Ayrıca akü motorun ilk çalıştırılmasında marş motoruna da akım beslemesi yapar. Motor, çalıştıktan sonra sahip olduğu hareket enerjisi sayesinde, alternatör aracılığıyla araçtaki elektrikli donanımların elektrik beslemesini yapar ve aküyü de şarj eder.
Otomotivde (motorlu araçlarda) negatif kutup, araç şasisine bağlanmıştır, bu sebeple otomobillerde negatif kutup için “şasi” de denebilir. Aracın metal gövdesi negatif akımı tüm (bazı) elektrikli alıcılara iletebilir. Artı kutup bağlantıları ise şasiden ve birbirinden yalıtılmış haldedir, yalıtılmış şekilde alıcılara soket bağlantılarla bağlanır.
Elektrik Ölçü Birimleri:
Güç (watt)
gibi parametreler kullanılacaktır.
Elektrik Devresi Nedir?
Bir elektrik akımı kaynağı üreteç (akü-pil), bir iletken (bakır tel) ve bir alıcının (lamba,motor vb.) bağlanmasıyla meydana gelen sisteme elektrik devresi denir.
Elektrik Devre Çeşitleri:
*Açık Devre
*Kapalı Devre
*Kısa Devre
Açık Devre
Bir elektrik devresinde, elektrik akımının devresini tamamlayamamasına açık devre denir. Açık elektrik devresinde elektrik akımı eksi kutuptan artı kutba akamaz. Bir elektrik anahtarı varsa ve bu anahtar “açık” konumdaysa (kontak yoksa) veya iletken tel kopmuşsa, bu durumdaki devreye açık devre denir. İletken telde devamlılık yoktur ve akım geçemez.
Kapalı Devre
Elektrik devresinde, elektrik akımı devresini tamamlıyorsa buna kapalı devre denir. Elektrik akımı negatif kutuptan pozitif kutba akabilir, akım geçer. Anahtar varsa anahtar kapalı konumdadır. Devrede lamba varsa lamba yanacaktır.
Kısa Devre
Elektrik devresinde elektrik akımı, alıcıya (lambaya) henüz ulaşmadan kısa yoldan devresini tamamlayıp negatif kutuptan pozitif kutba akıyorsa, buna kısa devre denir. Elektrik, her zaman en az dirence sahip olan yoldan (kestirmeden) akmak ister, kısa devre meydana geldiğinde; bir dirence sahip olan lambadan geçmek yerine, çok az dirence sahip kısa devre yapmış kabloların temas noktasından akmak isteyecektir. Kısa devre gerçekleştiğinde, lambaya elektrik ulaşmayacağından sönecektir. Kabloların soyularak temas etmesi sonucu kısa devre meydana gelir, bu istenmeyen bir durumdur. Kısa devre meydana geldiğinde aşırı akım (amper) geçişi olacağından, sigorta atacaktır. Sigorta yoksa, kabloların yanması ve yangın tehlikesi ihtimali ortaya çıkacaktır.
Elektronların fazla olduğu (negatif) uçtan, az olduğu (pozitif) uca doğru akmasıyla oluşan elektrik akımının çeşitli etkileri vardır.
Seri elektrik devresi ve Paralel elektrik devresi ayrı olarak açıklanacaktır.
Elektrik Ölçü Aletleri:
*Voltmetre
*Ampermetre
*Ohmmetre
*Multimetre (Avometre)
Elektrik akımının etkileri:
Isıtma: Arka cam rezistansı, kızdırma bujisi
Işık (aydınlatma): Farlar, aydınlatma lambaları, ikaz ışıkları vb.
Manyetik Alan: Röleler, elektrovalfler, elektromıknatıslar, elektrikli motorları, alternatörler, bobinler vb.
Kimyasal Etki: Akünün elektrik üretmesi veya elektrikle şarj edilmesi.
Yorumlar
Yorum Gönder