Motor Arızası Rölanti Dalgalanması-Vuruntu- Düşük Çekiş

 

Motor Arızası - Motor Rölanti Dalgalanması Neden Olur? Aracın Çekişi Neden Düşer ? Vuruntu Sebepleri Nelerdir ?

Motorun rölantide düzenli ve vuruntu yapmadan çalışabilmesi için 3 temel şey gereklidir;

*Doğru hava yakıt karışımı (soğuk motorda zengin hava yakıt karışımı olmalı)

*Rölanti çalışması için yeterli motor devir hızı

*Yeterli ve zamanında ateşleme

Her şeyden önce akünün dolu olduğundan ve yeterli voltaj beslemesi yaptığından, elektrikli donanımları besleyen elektrik hattındaki sigorta ve röle arızası olmadığından emin olunmalıdır.

Motorun soğukken çekişinin düşmesinin en temel sebebi; yakıt enjeksiyon sistemi veya supap sistemi arızasıdır. Motor normal çalışma sıcaklığına gelene kadar zengin hava-yakıt karışımıyla çalışmalı ve bu karışım hassas ve doğru olarak ayarlanmalıdır.

Supap ayarı bozulduğunda, motor soğukken çekişin düşmesi çok daha bariz şekilde hissedilecektir.

Bir motor arızasında ilk yapılması gereken işlem, iyi bir serviste aracı bilgisayarlı arıza test cihazına bağlatıp, arıza hafızası kontrol edilmeli, motor çalışırkenki parametreler okunmalıdır.

Bununla birlikte motor arızasında ilk kontrol edilmesi gereken sistemler:

ateşleme sistemi (bobinler-bujiler), 
enjektörler, 
supap sistemi (supap ayarı, supap erimesi) 
ve aşağıda sıralanıp detaylandırılan parçalar-donanımlardır.

Çekiş Düşüklüğü - Vuruntulu Motor Çalışması - Dalgalı Rölanti Arızalarının Sebepleri:

* Ateşleme sisteminde arıza olması: Ateşleme bobinlerinin arızalı olması, bağlantı kablolarının ve soketlerinin arızalı olması, bujilerin arızalı veya tırnak aralıklarının arızalı olması, motorun vuruntulu-titreşimli ve güçsüz çalışmasına, hızlanmada kesikliğe, yüksek yakıt tüketimine sebep olacaktır.

Motorda bir silindirde ateşleme olmaması düzensiz rölantiye sebep olur, silindirlerde düzenli ateşleme ve yanma olup olmadığı; “güç dengesi” testiyle anlaşılabilir, bu işlem: direkt ateşlemeli motorlarda sırasıyla her bir silindire ait ateşleme bobini soketinin sökülmesiyle veya, elektronik ateşlemeli motorlarda; ateşleme bobininden gelen buji kablolarının buji kafalarından çekilmesiyle yapılır. Çekimden sonra motor sarsılıyorsa: iyi, o silindirde yanma-ateşleme var; çekimden sonra bir sarsıntı değişimi olmuyorsa: o silindirde ateşleme-yanma olmuyor demektir.

Ateşleme ve vuruntu ile ilgili daha fazla bilgi için bakınız:

(Bkz: Rölantide Vuruntu Sorunu)

(Bkz: Ateşleme Bobini ve Arızası)

Buji arızaları da düzensiz rölanti-düşük motor gücü-fazla yakıta sebep olur, daha fazla bilgi için bakınız:

(Bkz: Buji Arızası)

* MAP sensörünün bozuk olması: Map (mutlak basınç sensörü) emme manifoldundaki basıncı ölçerek, motor yükünü ve ne kadar yakıt püskürtülmesi gerektiğini ECU’ye (motor kontrol ünitesine) bildiren sensördür. MAP sensörü arızalıysa motor düzensiz çalışır, yakıt çok artar, çekiş düşer. (Bkz: MAP Sensörü-Mutlak Basınç Sensörü)

* MAF sensörünün bozuk olması: MAF sensörü (hava kütle ölçer- debimetre), hava filtresi ile emme manifoldu arasında bulunur ve motora emilen havanın miktarını hesaplar, bu hava miktarına göre yakıt enjeksiyonu belirlenir. Bazı eski modellerde MAF sensörü yoktur ama MAP sensörü vardır ve bu görevi yerine getirir. (Bkz: MAF Sensörü-Debimetre)

* Oksijen (lambda) sensörünün bozuk olması: Egzoz gazındaki oksijen miktarını ölçerek; motorda yanan hava-yakıt karışımının ayarlanmasından ve düzenlenmesinden, bunun sonucu olarak da egzoz emisyonlarının sınır değerler arasında kalmasından sorumlu olan çok önemli bir sensördür. Motor ECU’sü; motorda hava-yakıt yandıktan sonra, egzozdaki çıktıya lambda sensörüyle bakar (dışkı testi gibi), çok mu hava gönderilmiş? Çok mu yakıt gönderilmiş? Ona göre ayarlayayım der. İşte oksijen sensörü bozuk olursa, yanlış bilgi gönderir ve ECU yanlış ayarlamalar yapar. Sonucunda motor çekişi düşer, yakıt artar.

Bazen oksijen sensörü arızalı değildir, fakat motorda anormal çalışmalar ve anormal hava-yakıt karışımının yanması sorunları meydana gelir, çekiş yine düşer, titreşimli-dalgalı rölanti olur, yakıt artar. Bu durumda da oksijen sensörü arıza lambasını yakar; bu durumda problemin neyden kaynaklandığının belirlenmesi gerekir. (Bkz: Lambda-Oksijen Sensörü)

* Enjektörlerin bozuk –tıkalı olması, yakıt pompasının bozuk olması veya düşük basınçlı yakıt göndermesi, yakıt filtresinin tıkalı olması gibi sebepler, yakıtın yetersiz miktarda püskürtülmesine sebep olur, hava-yakıt karışımı bozulur. (Bkz: Benzin Enjektörleri)

* Vakum kaçağı: hava emiş hattında (emme manifoldu ve hava giriş borusu ve bağlı hortumlar) kaçak yoldan motora havanın girmesi durumu. Bu durumda MAP sensörü veya MAF (hava kütle ölçer- debimetre) sensörünün haberi olmadığı, ölçemediği hava, yanma odasına giriyor ve hava-yakıt karışımını bozuyor demektir. MAP ve/veya MAF sensörü, emilen havanın hesaplanmasından ve o hava miktarına göre enjeksiyon miktarının belirlenebilmesinden sorumludur. Dalgalı rölanti ve çekiş düşüklüğü görülebilir.  Motor sıcakken ve rölantide çalışıyorken arıza tamamen ortadan kalkıyor, sadece motor soğukkenki rölantide arıza gözleniyorsa, vakum kaçağı ihtimali elenebilir,  çünkü kaçak varsa motor sıcakken de çalışmayı bozmalıdır. (Bkz: Emme Manifoldu)

* Hararet müşürünün arızalı olması (soğutma suyu sıcaklık sensörü bozuk). Hava yakıt karışımı ve buji ateşleme avansı, motorun sıcak veya soğuk olmasına göre ayarlanıyor. Eğer motor su sıcaklık sensörü arızalıysa; motor soğukken sıcak diyor veya sıcakken soğuk diye sinyal gönderiyorsa ECU’ye, bu durumda ECU yanlış bir çalışma stratejisi izleyecek, motor tekleme-vuruntu yapacak, çekiş düşecek ve yakıt artacak. Üstelik bu arıza motorun hararet yapmasına ve büyük mekanik arızalara da sebep olabilir, çünkü radyatör fanının otomatik açılma zamanı bu sensörün sinyaline göre belirleniyor. (Bkz: Hararet Müşürü-Motor Su Sıcaklık Sensörü)

* Gaz kelebeğinin arızalı olması (Bkz: Gaz Kelebeği)

* Su soğutma sistemindeki termostatın bozuk olması yani motor soğukken bile açık pozisyonda kalması, motorun geç ısınmasına sebep olur. Bu durumda motor uzun süre zengin karışımla çalışmak zorunda kalır.

* Rölanti valfinin(ISV) arızalı olması: Daha çok eski model araçlarda gaz pedalı ile gaz kelebeği bağlantısı bir tel bağlantı ile sağlanır, bu araçlarda rölanti devrindeyken sürücü gaz pedalına basmazken gaz kelebeği açıklığının ayarlanabilmesi için bir elektrovalf veya elektrik motoru bulunur. Böylece rölanti motor devrinin ayarlanabilmesi için gerekli olan hava miktarı ayarlanmış olur. Bu parça bozuksa düzensiz rölanti ve soğuk motorun kesiklik yapması problemi görülebilir. 

(Bkz: Rölanti Valfi)

Yeni nesil araçlarda gaz teli yoktur, gaz pedalı konumu sensörle algılanır ve gaz kelebeği açıklığı buna göre ayarlanır. Rölanti çalışmasında (gaz pedalına basılmıyorken), ECU kumandasındaki elektrik motoru gaz kelebeğini açar – kısar. Soğukken çok açar devri yükseltir, sıcakken kısar devri düşürür.

* Gaz kelebeği konum (pozisyon) sensörü arızası. Bu sensörün arızalı olması durumunda, Motor kontrol ünitesi (ECU), motorun rölantide mi değil mi olduğunu anlayamaz. Örneğin gaz kelebeği kapalıyken yani rölanti modundayken, sensör;  kelebeğin açık olduğu şeklinde yanlış bir sinyal gönderirse, ECU yanlış miktarda yakıt enjeksiyonu yaptırarak motorun kötü çalışmasına (dalgalı rölanti veya stop etme) sebep olabilir. (Bkz: Gaz Kelebeği Konum Sensörü)

* Kötü yakıt kullanılması, yakıt kalitesinin düşük olması, benzinin içerisinde pislik-su vb. olması. (Bkz: Benzin) (Bkz: Mazot)

* EGR (Egzoz gazı devirdaim) sistemi arızalı olabilir. EGR valfi bozulmuş olabilir, açık pozisyonda sıkışıp kalmış olabilir. (Bkz: EGR Sistemi)

*  ECU (Electronic Control Unit), elektronik kontrol ünitesi (motor kontrol ünitesi) arızalı olabilir. Motorun enjeksiyon ve ateşleme sinyalleri, zamanlamaları ve ayarlamaları motor kontrol ünitesi (ecu-ekü diye okunur) tarafından sağlanır, ecu arızalanırsa motor çalışması bundan ciddi olarak etkilenir, ecu’nun değiştirilmesi gerekir. (Bkz: ECU)